Rys. 3 Mapa sytuacyjna przedstawiająca przebieg bitwy pod Fajsławicami dn. 24 sierpnia 1863 roku

Bitwa pod Fajsławicami – stoczona 24 sierpnia 1863 pod Fajsławicami w czasie powstania styczniowego.

ByÅ‚o to jedno z najkrwawszych starć wojsk powstaÅ„czych z armią rosyjską w 1863. OddziaÅ‚ powstaÅ„ców pod dowództwem gen. MichaÅ‚a Heydenreicha Kruka w sile ok. 1 500 ludzi zostaÅ‚ rozbity przez dwie kolumny wojsk rosyjskich „DoÅ„skiej Artyleryjsko-Konnej Dywizji nr.1” dowodzonej przez puÅ‚kownika Grigorija Emanowa i podpuÅ‚kownika Sologuba liczÄ…ce Å‚Ä…cznie ok. 2 500 ludzi i 9 dziaÅ‚.

Po zwycięstwie w bitwie pod Żyrzynem 8 sierpnia Heydenreich postanowił przejść do działań zaczepnych i przebić się za wszelką cenę przez kordon wojsk rosyjskich, blokujący powstańcom kontakt z Galicją.

4 sierpnia, Polacy zostali niespodziewanie otoczeni w niewielkim lesie przez przeważające siły Rosjan. Carski pułkownik Emanow podzielił wojsko na dwie grupy, pierwszą złożoną z: 8 rot piechoty, szwadronu ułanów, 2 sotni kozaków, 30 dragonów, 7 armat (łącznie około 1500 żołnierzy) dowodził osobiście, drugą dowodził pułkownik Sologub: 6 rot piechoty, 1,5 sotni kozaków, 2 armaty (około 1000 żołnierzy). Śledząc od wielu dni oddział powstańców generała Kruka, Rosjanie otoczyli zmęczonych powstańców w lesie na północ od wsi Fajasławice i posiadając 9 armat rozpoczęli ostrzeliwanie zgrupowania powstańców.

Jeszcze przed przyjęciem bitwy szeregi powstańców opuścił oddział piechoty Karola Krysińskiego. Pozostałe dwie partie powstańcze Władysława Ruckiego i  bezskutecznie próbowały przerwać pierścień okrążenia. Kilkugodzinny ostrzał artylerii rosyjskiej spowodował dotkliwe straty wśród powstańców. Spod ostrzału zdołał się wydostać jedynie oddział kawalerii pod dowództwem samego Heydenreicha.

Polacy w wyniku ostrzału i okrążenia stracili 320 rannych i zabitych, 650 powstańców wzięto do niewoli i odprowadzono do Lublina. Straty rosyjskie były niewielkie i wyniosły kilkunastu zabitych i ok. 40 rannych.

Powstańców pochowano w zbiorowej mogile na miejscowym cmentarzu. Na mogile postawiono wysoki krzyż dębowy z cierniową koroną – symbol męczeństwa za Ojczyznę.

Klęska ta pozbawiła inicjatywy strategicznej oddziały powstańcze na lubelszczyźnie i przyczyniła się do zanikania gniazd oporu zbrojnego w rejonie lubelskim. Sam Heydenreich zmuszony był wycofać się do Galicji, rezygnując z zakrojonych na szerszą skalę działań militarnych.

DowodzÄ…cy wojskami rosyjskimi, puÅ‚kownik Emanow, 16 listopada 1863 roku zostaÅ‚ odznaczony przez cara Orderem Å›w. Jerzego, za „wielkÄ… odwagÄ™ i mÄ™stwo w walce z polskimi powstaÅ„cami w dniu 12 sierpnia 1863 roku w lesie fajasÅ‚awickim”, także w trakcie kampanii, otrzymaÅ‚ zÅ‚oty miecz z napisem „za odwagÄ™”.

Źródło: Wikipedia

.